เข้าใจง่าย! เทคโนโลยีบล็อกเชนทำงานอย่างไร? ไขทุกข้อสงสัย

บล็อกเชนคืออะไร? เจาะลึกหลักการทำงานและประโยชน์ที่ควรรู้ ปี 2025

ในโลกดิจิทัลปัจจุบัน คำว่า “บล็อกเชน” ได้ยินกันอย่างแพร่หลาย แต่หลายคนอาจยังสงสัยว่า “เทคโนโลยีบล็อกเชนทำงานอย่างไร” บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกถึงหลักการทำงานเบื้องหลังเทคโนโลยีที่ปฏิวัติวงการต่างๆ ตั้งแต่ “คริปโตเคอร์เรนซี” ไปจนถึง “สัญญาอัจฉริยะ” และ “การจัดการห่วงโซ่อุปทาน”

1. บล็อก (Block): หน่วยเก็บข้อมูลดิจิทัล

หัวใจสำคัญของ “เทคโนโลยีบล็อกเชน” คือ “บล็อก” ซึ่งเปรียบเสมือนกล่องเก็บข้อมูลดิจิทัล แต่ละบล็อกจะบรรจุ:

• ข้อมูล (Data): ข้อมูลที่ถูกบันทึกอาจเป็นธุรกรรมทางการเงิน รายละเอียดสัญญา หรือข้อมูลอื่นๆ ขึ้นอยู่กับการใช้งานของบล็อกเชนนั้นๆ
• แฮช (Hash): รหัสเฉพาะที่ไม่ซ้ำกัน ซึ่งสร้างขึ้นจากข้อมูลในบล็อกนั้นๆ และแฮชของบล็อกก่อนหน้า เปรียบเสมือนลายนิ้วมือดิจิทัล หากข้อมูลในบล็อกใดถูกเปลี่ยนแปลง แฮชของบล็อกนั้นก็จะเปลี่ยนไปทันที
• แฮชของบล็อกก่อนหน้า (Previous Hash): การเชื่อมโยงกับแฮชของบล็อกก่อนหน้า ทำให้เกิด “ห่วงโซ่” ที่แข็งแรงและยากต่อการแก้ไขย้อนหลัง

2. เชน (Chain): การเชื่อมโยงบล็อกอย่างต่อเนื่อง

เมื่อบล็อกใหม่ถูกสร้างขึ้น มันจะถูกเชื่อมโยงเข้ากับบล็อกก่อนหน้าตามลำดับเวลา โดยใช้ “แฮชของบล็อกก่อนหน้า” เป็นตัวเชื่อมโยง ทำให้เกิดเป็น “ห่วงโซ่ของบล็อก” (“Blockchain”) ที่เติบโตขึ้นเรื่อยๆ ข้อมูลที่ถูกบันทึกในบล็อกเชนจึงมีความต่อเนื่องและตรวจสอบได้

3. การกระจายอำนาจ (Decentralization): ไร้คนกลาง ควบคุมร่วมกัน

หนึ่งในคุณสมบัติเด่นของ “บล็อกเชน” คือการทำงานแบบกระจายอำนาจ ข้อมูลไม่ได้ถูกเก็บไว้ในเซิร์ฟเวอร์ส่วนกลางเพียงแห่งเดียว แต่จะถูกสำเนาและจัดเก็บไว้ในคอมพิวเตอร์ (“โหนด” หรือ “Nodes”) จำนวนมากทั่วเครือข่าย ทำให้ไม่มีหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งสามารถควบคุมข้อมูลทั้งหมดได้ การเปลี่ยนแปลงข้อมูลในบล็อกเชนจะต้องได้รับการตรวจสอบและยืนยันจากโหนดส่วนใหญ่ในเครือข่าย (“กลไกฉันทามติ” หรือ “Consensus Mechanism”)

4. กลไกฉันทามติ (Consensus Mechanism): การตรวจสอบและยืนยันธุรกรรม

เพื่อให้มั่นใจในความถูกต้องและความปลอดภัยของข้อมูล “บล็อกเชน” ใช้ “กลไกฉันทามติ” ที่หลากหลาย เช่น:

• Proof-of-Work (PoW): โหนดจะต้องแข่งขันกันแก้โจทย์ทางคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อนเพื่อสร้างบล็อกใหม่และรับรางวัล (เช่น Bitcoin)
• Proof-of-Stake (PoS): โหนดจะได้รับสิทธิ์ในการสร้างบล็อกใหม่ตามจำนวนเหรียญดิจิทัลที่ถือครองและ “Stake” ไว้
• Proof-of-Authority (PoA): การตรวจสอบและยืนยันธุรกรรมดำเนินการโดยโหนดที่ได้รับความน่าเชื่อถือ

5. ความโปร่งใสและความปลอดภัย (Transparency and Security):

ข้อมูลที่ถูกบันทึกใน “บล็อกเชน” โดยทั่วไปจะมีความโปร่งใส ทุกคนในเครือข่ายสามารถดูประวัติธุรกรรมได้ แต่ข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้งานมักจะถูกเข้ารหัส ทำให้มีความปลอดภัยสูง การแก้ไขข้อมูลที่บันทึกไปแล้วเป็นเรื่องยากมาก เนื่องจากจะต้องทำการเปลี่ยนแปลงในทุกสำเนาของบล็อกเชนทั่วทั้งเครือข่าย